Reguliere geneeskunde is de geneeskunde die officieel erkend wordt. Het is doorgaans de gangbare vorm van geneeskunde die zich kenmerkt doordat ze gedoceerd wordt aan universiteiten en wordt toegepast in ziekenhuizen. De bevoegdheid tot beoefening van de reguliere geneeskunde is meestal wettelijk geregeld. Ook sommige paramedische beroepen zoals fysiotherapie en logopedie vallen hieronder.

Alternatieve therapie

Natuurgeneeskunde is eigenlijk een verzamelnaam voor een groot aantal alternatieve/complementaire geneeswijzen. Natuurgeneeswijzen hebben met elkaar overeen dat ze allen een holistische benadering hebben. Deze benadering gaat ervan uit dat de mens als één geheel wordt gezien met een fysieke, psychische, emotionele en spirituele eenheid. Als er een verstoring optreedt in één van de genoemde gebieden zullen de andere gebieden mogelijk ook negatief worden beïnvloedt. Bij een natuurgeneeskundige behandeling en volgens de holistische benadering zal er dan ook niet alleen naar de ziekte, klacht of aandoening zelf worden gekeken, maar naar alle vier genoemde gebieden van de mens. Het zelfgenezend vermogen van het lichaam wordt centraal gesteld.

EMDR

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (afgekort EMDR) is een officieel erkende therapeutische interventietechniek die voornamelijk wordt toegepast bij mensen met een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). Deze therapie is ontwikkeld door Francine Shapiro en bestaat sinds eind jaren ’80. Hoewel er veel wetenschappelijk onderzoek naar is verricht, is nog niet goed bekend hoe EMDR werkt. EMDR wordt vaak toegepast om de vastgelopen verwerking van traumatische ervaringen weer op gang te helpen. Een mogelijke verklaring is dat door het trauma de samenwerking tussen de hersenhelften verbroken is. Voor verwerking is het noodzakelijk dat de twee hersenhelften weer gaan samenwerken. Met EMDR gebeurt dit door in een precieze procedure een combinatie te maken van gedachten, gevoelens en beelden die een minder gunstige rol spelen in het leven van de cliënt terwijl beide hersenhelften afwisselend gestimuleerd worden. Dit gebeurt door de cliënt te vragen bijv. vingerbewegingen van de therapeut met de ogen te volgen, door met een koptelefoon muziek met afwisselend in het linker- en het rechteroor een bepaalde (extra) klank te laten horen, of door afwisselend op bijv. de linker- en rechterhand te tikken. De methode werkt ook goed bij kinderen. EMDR is wetenschappelijk goed onderzocht en blijkt effectief te zijn bij de behandeling van posttraumatische klachten. Ook kan de methode worden ingezet bij angststoornissen anders dan PTSS, bij depressie en verslaving.

NLP (Neuro-Linguïstisch Programmeren)

Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP)

Neuro-Linguïstisch Programmeren (vaak afgekort tot NLP) is de studie van intrapersoonlijke en interpersoonlijke communicatie en verandering van subjectieve ervaringen. De grondleggers zijn John Grinder en Richard Bandler. Deze leer is samengesteld uit diverse wetenschappelijke velden zoals, taal, hypnotherapie en gedragstherapie en is in de 1980er jaren ontstaan in de Verenigde Staten door af te kijken hoe gerenommeerde therapeuten nu eigenlijk precies succesvol waren in therapie.

Doelstellingen
De therapie richt zich op

– het oplossen of hanteren van problemen
– het vinden van antwoorden op vragen
– het benutten van ongebruikte mogelijkheden
– het ontwikkelen van inzichten uit het verleden en/of heden
– het ontwikkelen van kennis en vaardigheden
– het ontwikkelen van eigen redzaamheid (empowering)

Psychotherapie is curatief ingesteld. Simpel gezegd is er sprake van een probleem en is het doel van psychotherapie het probleem dragelijk/leefbaar te maken, en indien mogelijk op te lossen.

Deze gereedschapskist met technieken is bedoeld voor mensen die oplossingsgericht te werk willen gaan. NLP is bedacht met als achterliggende gedachte om zowel je interne communicatie als je externe communicatie te verbeteren. NLP helpt mensen zich in een positieve zin te ontwikkelen. NLP maakt gebruik van de verbinding tussen lichaam en geest om bewust veranderingen in herinneringen, emotie en gedrag te bewerkstelligen. Iemands lichaamshouding beïnvloedt de geest en de geest beïnvloedt weer diens lichaamshouding. Rapport, de afstemming tussen mensen, kan bewust worden verbeterd door gebruik van lichaamshouding, stem, en woordkeuze. Dit gebeurt allereerst door lichaamshouding, stem en woordkeuze van de ontvanger te imiteren en in te spelen op diens persoonlijke ontvangstvoorkeuren, waarbij vastgesteld wordt of de ontvanger auditief, visueel of sensitief is ingesteld. Oogbewegingen in een bepaalde richting na vraagstellingen geven aan wat de ontvangstvoorkeur is van de ontvanger. Gebruikmakend van deze voorkeuren zal de band tussen zender en ontvanger al snel hecht worden en het leerproces gunstig beïnvloed worden.

Toepassingen

Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP) is een verzameling van technieken, uitgangspunten en overtuigingen die veel gebruikt wordt voor het bereiken van persoonlijke groei. Zo wordt NLP onder andere gebruikt voor trainingen om het functioneren te verbeteren van leidinggevenden en medewerkers, middels seminars, groepstrainingen of in een individuele cliënt-coach-relatie.

Sommige NLP-technieken lenen zich voor een verhelderde en natuurlijker communicatie en vinden daarom hun ingang in verschillende disciplines. Dit loopt uiteen van management en verkoop tot marketing. Maar ook werd NLP getraind als een verhoortechniek in rechercheopleidingen van de Nederlandse politie. NLP wordt ook ingezet ter verbetering van de samenwerking tussen collega’s of voor een betere communicatie met cliënten. Verder wordt het toegepast voor het verbeteren van de motivatie en het verhogen van prestaties in de sport.

Toepassingen van NLP zijn te vinden in de psychotherapie. NLP wordt ook als een op zichzelf staande therapie toegepast dan wel als aanvulling op bestaande therapieën. Hierbij is te denken aan het overwinnen van plankenkoorts, eenvoudige fobieën, zelfhulp, depressie of verslaving. In de Britse gezondheidszorg wordt NLP gebruikt voor het trainen van personeel op verschillende niveaus, met trainingen in rapport en communicatie met patiënten maar voor persoonlijke ontwikkeling in management trainingen en voor consultatie van patiënten. Deze technieken zijn van oorsprong gebaseerd op het modelleren van therapeuten die een succesvolle communicatiestijl met patiënten hadden.

Twee fundamenten

Het eerste fundament van NLP is het uitgangspunt “de kaart is niet het gebied” die zijn oorsprong kent in de algemene semantiek van Alfred Korzybski. Dit wil zeggen dat de werkelijkheid zoals zij bestaat niet dezelfde werkelijkheid is zoals wij haar opslaan in ons systeem. Het verstand, het lichaam en de taal werken zodanig op elkaar in, dat ze een persoonsgebonden perceptie van de wereld creëren. Net als in de algemene semantiek gaat men er bij NLP dus van uit dat gedachten (lees: de opslag van gebeurtenissen in ons verstand, ons lichaam en onze taal) ons ziek kunnen maken. De volgende stap die in NLP wordt gemaakt is dat het omgekeerde ook waar is, ofwel dat gedachten ons ook kunnen genezen. Deze theorie brengt met zich mee dat we handelen en voelen op basis van onze perceptie van de wereld, in plaats op basis van de werkelijke wereld. In NLP is deze theorie beschreven als het wereldmodel.

Het tweede fundament van NLP is de methode modelleren waarmee alle kennis binnen NLP wordt verworven, ook wel model-leren. Dit is het leren van het gedrag en de overtuigingen van een rolmodel en de wijze waarop deze expertise kan worden gereproduceerd. Met modelleren zijn de andere modellen in NLP ontwikkeld. Voorbeelden daarvan zijn het Metamodel, het Miltonmodel en de Waarnemingsposities.

De belangrijkste uitgangspunten van NLP zijn:

– De kaart is niet het gebied;
– Achter elk gedrag zit een positieve intentie;
– Mensen hebben alle bronnen al in zich die ze nodig hebben om te slagen.
– Er is geen falen alleen feedback

De geschiedenis

NLP begon met het onderzoek dat de toenmalige student Richard Bandler deed naar Fritz Perls, de grondlegger van de gestalttherapie. Fritz Perls was een paar jaar ervoor overleden en daardoor gebeurde de studie onder andere op basis van filmmateriaal. De methode die hij hiervoor gebruikte, was modelleren. Hij werd hierin begeleid door de toenmalige assistent-professor John Grinder. Bandler en Grinder deden jarenlang onderzoek samen en kozen mensen uit als model die in hun vakgebied een voorbeeld waren, om uit te vinden wat zij anders deden dan anderen.

Na het modelleren van Perls volgde modellering van Virginia Satir (een befaamde gezinstherapeute bij wie hij trainingen volgde), Gregory Bateson (een bekende antropoloog), Milton H. Erickson (hypnotherapeut en psychiater), Moshé Feldenkrais (natuurkundige en neurofysioloog) en Linus Pauling (scheikundige). Later modelleerde Bandler op reizen naar India, Afrika en Mexico ook yogi’s en sjamanen.

In Nederland werd de methode omstreeks 1980 door de Nijmeegse gedrags- en hypnotherapeut Jaap Hollander geïntroduceerd en middels zijn Instituut voor Eclectische Psychologie (IEP) verder ontwikkeld en uitgebouwd.

Kritische beschouwingen

De gangbare opvatting onder wetenschappers en psychologen is dat er geen wetenschappelijke steun is voor NLP, niet voor de effectiviteit of voor de onderliggende processen die de NLP-beweging claimt (Heap, 1988; Sharpley, 1984, 1987). NLP kan geclassificeerd worden als een pseudo-wetenschap, aangezien vaak beweerd wordt dat het op wetenschappelijke gronden is gebaseerd, terwijl het niet voldoet aan de gebruikelijke eisen van wetenschappelijke ondersteuning, reproduceerbaarheid en falsificeerbaarheid (Lilienfeld et al., 2004). Er is tot op heden geen ondersteuning voor de effectiviteit van NLP die voldoet aan gebruikelijke wetenschappelijke criteria.

In 1979 schrijven oprichters Grinder en Bandler zelf: “We zijn niet bepaald geïnteresseerd in wat ‘waar’ is. Alleen wat bruikbaar is telt.”

NLP heeft in korte tijd veel beoefenaars gekregen maar is niet vrij van controverses. Een bekende Nederlander die NLP-technieken gebruikt en daar zijn zeer persoonlijke invulling aan heeft gegeven is Emile Ratelband. Hij laat een vrij eenzijdig beeld van NLP zien.

Psychotherapie

Psychotherapie is een vorm van behandeling door een psychotherapeut. Psychotherapie houdt zich bezig met psychosociale problematieken en psychiatrische stoornissen. Het is bedoeld voor individuen, paren en groepen.

Psychotherapeuten

Psychotherapeuten zijn afgestudeerden in de klinische psychologie en psychiaters die ingeschreven staan in het BIG-register. In Nederland is de titel psychotherapeut beschermd en mag alleen gevoerd worden indien men door de overheid als zodanig erkend wordt. Hun psychotherapeutische kennis is breed van aard en zij kunnen daarom gericht kiezen uit verschillende therapeutische methodieken (of combinaties van therapeutische technieken toepassen).

Daarnaast bestaan er therapeuten die één specifieke psychotherapie toepassen. Denk bijvoorbeeld aan cognitief therapeuten, Rogeriaanse (client-centered) therapeuten en Gestalt-therapeuten.

De volgende vormen van psychotherapie zijn bekend:

Psychodynamische therapieën
– Psychoanalyse
– Kortdurende analytische therapie
– Jungiaanse psychoanalyse

Cliëntgerichte therapieën
Rogeriaanse therapie of cliënt-centered therapie
Psychotherapie door beeld en begripsvorming of Hermeneutische psychotherapie
Gestalttherapie
Existentiële Psychotherapie

Gedragstherapieën
– Gedragstherapie
– Cognitieve Therapie
– Rationeel-Emotieve Therapie ofwel RET
– Dialectische gedragstherapie

Systeemtherapieën
– Systeemtherapie
– Contextuele therapie

Alternatieve therapieën
– Familieopstellingen (hoewel dit aanleunt bij de systeemtherapieën)
– Hypnotherapie (kan ook gebruikt worden binnen een gedragstherapie, systeemtherapie of psychodynamische therapie)
– EMDR Eye Movement Desentisation en Reprocessing, een methode vooral aangewezen bij traumaverwerking
– Past Reality Integration, gaat ervan uit dat oude weggestopte pijn opnieuw moet worden gevoeld en verwerkt
– Regressie-reïncarnatietherapie
– Neuro-Linguïstisch Programmeren, een therapiemethode ontstaan uit het onderzoek naar enkele zeer succesvolle therapeuten
– Counseling, in grondslag gebaseerd op de cliënt-centered therapie; houdt zich bezig met ‘lichte’ psycho-sociale problemen waarbij er geen sprake is van een psychiatrische aandoening (wordt feitelijk geen psychotherapie genoemd)
Integratieve kindertherapie
– Rebirthing, een ademhalingsmethode die gebruikt wordt om in contact te komen met onderbewust verdrongen materiaal.
– Lichaamsgerichte psychotherapie, gebruikt het lichaam om oude frustraties die onder het bewustzijnsniveau liggen te verwerken.
– Holotropic Therapy, is een vorm van therapie die geboorteherinneringen gebruikt om persoonlijke grenzen te overstijgen.
– Primaltherapie, is een ervarings-en lichaamsgerichte therapie die het mogelijk maakt onderdrukte kinderangsten en emoties alsnog te verwerken.
– Interactionele Vormgeving (I.V.), is een nieuwe vorm van psychotherapie waarbij, vertrekkend vanuit een integratieve en eclectische visie, verschillende therapeutische stromingen in interactie worden gebracht tot een nieuw model.

– Vaktherapie

beeldende therapie
danstherapie
drama therapie
muziektherapie
Psychomotorische therapie

Alternatieve therapie

Natuurgeneeskunde wordt door een groot aantal therapeuten en behandelaars beoefend. Er zijn een zeer groot aantal vakgebieden, waaronder: fytotherapie, ayurveda, auratherapie, reïncarnatietherapie, voedingstherapie, massage, hydrotherapie, adem(halings)therapie, orthomoleculaire geneeskunde, lichttherapie, hypnotherapie, kruidentherapie, bloesemtherapie, kinesiologie, euritmietherapie, neuraaltherapie, reiki, voetreflextherapie en iriscopie.

Elk van de vakgebieden kent zo zijn eigen aanpak, methode en technieken. Ook de klachten die geholpen kunnen worden, kunnen per vakgebied verschillen.

Massage en CranioSacraal Therapie ondersteunen het zelfhelende vermogen.

Ze kunnen uitkomst bieden bij:

–  Zeer uiteenlopende fysieke klachten, zoals klachten in het schouder en nek gebied, hoofdpijn, rugpijn    

–  Psychisch onwelbevinden zoals burn-out en rouwprocessen

–  Bewustzijnsprocessen

–  Slaapproblemen

Reflexologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het principe dat zich op de handen en voeten reflexgebieden bevinden die corresponderen met alle klieren, organen en andere delen van het lichaam.’

Als het lichaam helemaal in balans is dan spreken we over ‘homeostase’. Alle lichaamssystemen zoals hormonen, zenuwen, organen etc. zijn continu aan het werk om deze balans te behouden. Het is te vergelijken met een goed geoliede machine.

Door allerlei invloeden van buitenaf kunnen in dit mooie systeem verstoringen ontstaan. Het zelfherstellende vermogen van het lichaam werkt dan niet meer optimaal en we kunnen allerlei min of meer ernstige klachten krijgen. Door middel van reflexologie krijgt het zelfherstellende vermogen van het lichaam een impuls, zodat klachten kunnen verminderen of verdwijnen. De balans komt weer terug.

Effecten van reflexologie:
• Reflexologie zorgt voor ontspanning en vermindering van stress.
• Reflexologie zorgt voor het verbeteren van de prikkelgeleiding en doorbloeding van de zones die gemasseerd worden.
• Reflexologie geeft een impuls aan het zelfherstellend vermogen, zodat er weer balans komt in het lichaam.

Bij het masseren van of druk geven op een bepaald deel van de voet, de ‘reflexzone’ beïnvloed je de corresponderende plaats in het lichaam. Een gevoelige plek kan duiden op een verstoring of blokkade. Massage of druk kan deze verstoring of blokkade opheffen.

Hypnotherapie is een behandelmethode bij klachten van psychische en psychosomatische aard. Het gebruik van trance vormt de spil van deze therapie. Daarnaast maakt de hypnotherapeut gebruik van andere evidence based therapievormen. Dat wil zeggen dat de werking daarvan is aangetoond in wetenschappelijk onderzoek.

In hypnotherapie wordt hypnose therapeutisch ingezet. Een hypnotische staat (trance) wordt doelbewust opgewekt als therapeutisch middel. In tegenstelling tot hetgeen tijdens theaterhypnose gebeurt, behoudt u altijd de controle over uzelf.

In deze therapie leert u op een andere manier dan u gewend bent naar uzelf luisteren. Daardoor komt u dichter bij uw onbewuste gevoelens en overtuigingen. Hierdoor kunt u nieuwe inzichten krijgen en deze op uw eigen manier toepassen in uw dagelijks leven en zo uw doelen verwezenlijken.

Anders gezegd: onder deskundige begeleiding krijgt u meer inzicht in en controle over onbewuste reacties. Daardoor kunnen waardevolle vermogens in het systeem van de geest en het lichaam beter worden aangesproken. Denk bijvoorbeeld aan het goed omgaan met emoties, en het benutten van lichamelijke en geestelijke capaciteiten.Wanneer de cliënt goed gemotiveerd is en zich inzet voor verandering, worden vaak al op korte termijn positieve resultaten bereikt. Dit is mede afhankelijk van hoe diep de klacht is geworteld en vanuit welke achtergrond de problematiek is ontstaan.

Auratherapie gaat ervan uit dat bepaalde psychische of lichamelijke problemen worden veroorzaakt door blokkades en verstoring van magnetische velden en het richt zich op het oplossen daarvan.

Fytotherapie wordt door de NVF gedefinieerd als:
de professionele toepassing van plantaardige geneesmiddelen (fytotherapeutica volgens de definitie van ESCOP, zie verderop) met als doel de gezondheid te behouden of te bevorderen.
Het gebruik van fytotherapeutica buiten de professionele hulpverlening om (zelfzorg, mantelzorg) valt niet onder deze definitie van ‘fytotherapie’. Voor de professionele toepassing van fytotherapeutica bestaan zowel regulier medische als andere (westers en oosters traditionele) benaderingen. ‘Fytotherapie’ kan dus verwijzen naar heel verschillende behandelwijzen, zowel regulier als ‘alternatief’. Globaal kunnen vijf belangrijke contexten voor het gebruik van fytotherapeutica worden onderscheiden: de reguliere (moderne westerse) geneeskunde, de westers traditionele (natuur-)geneeskunde, de  antroposofische geneeskunde, de traditionele Chinese geneeskunde en de Ayurvedische (Aziatische) geneeskunde.

Ayurveda is een traditionele geneeskunde inheems aan het Indiase subcontinent. Hedendaagse praktijken afgeleid van Ayurvedische tradities worden heden ten dage gerangschikt onder alternatieve geneeskunde. Ayurveda is een discipline van de Upaveda of “extra kennis” vanuit de Vedische traditie. De oorsprong van Ayurveda is dan ook gevonden in de Atharvaveda. Er zijn ook verschillende legenden die de oorsprong van Ayurveda toeschrijven aan Dhanvantari (of Divodasa) die het rechtstreeks van Brahma doorkreeg. In de Ayurvedische praktijken wordt veelvuldig gebruikgemaakt van geneesmiddelen op basis van kruiden en mineralen. Dierlijke producten zoals melk, boter en yoghurt worden ook gebruikt in een aantal Ayurvedische preparaten.